Bãi đá cổ huyền bí ở Sapa

2/12/2019 2:39:00 PM
Bãi đá cổ Sapa trải dài trên thung lũng Mường Hoa, cách trung tâm thị trấn Sapa khoảng tầm 8 km và có diện tích rộng khoảng 8 km2 với gần 200 khối đá.

 

Bãi đá cổ Sapa trải dài trên thung lũng Mường Hoa, cách trung tâm thị trấn Sapa khoảng tầm 8 km và có diện tích rộng khoảng 8 km2 với gần 200 khối đá.

Tại Hầu Thào, các viên đá tập trung thành hai bãi lớn Bãi một nằm cạnh bản Pho - một bản của người Mông trên sườn núi sát đường cái - kéo dài xuống gần lòng suối Số lượng đá có chạm khắc ở đây không nhiều nhưng đều là những khối đá lớn, có khối dài tới 13m.

Bãi đá cổ huyền bí ở Sapa

Các bản chạm khắc có quy mô mật độ dày, cấu trúc hình khắc phức tạp. Bãi hai nằm giáp ranh biên giới xã Hầu Thào và Lao Chải, trên con đường mòn từ đường cái qua các thửa ruộng bậc thang lên bản Hầu Chư Ngài. Bản H'Mông trên đỉnh núi còn gọi là đường lên Hang đá.

Bãi đá cổ Sapa trải dài trên thung lũng Mường Hoa, cách trung tâm thị trấn Sapa khoảng tầm 8 km và có diện tích rộng khoảng 8 km2 với gần 200 khối đá. Có những tảng đá khổng lổ chễm chệ trên mặt đất cao đến khoảng 4 m, dài tầm 15 m hay những phiến đá nhỏ rộng khoảng 0.5 m, có nhiều hình chạm khắc thuộc nhiều loại, có những hình độc bản (chỉ xuất hiện trên một viên duy nhất). Ở các vùng ngoại vi như khu vực dưới chân Cầu Mây nổi tiếng của xã Tả Van, hay sang địa phận xã Tả Van và Sử Pán rải rác có một vài hòn đá đơn lẻ, chạm khắc với hoa văn không khác biệt nhiều so với hai bãi kể trên.

Bãi đá cổ huyền bí ở Sapa

Các hình chạm khắc có thể quy về vài nhóm chính: Hình tròn khắc vạch tương đối giống cấu trúc hoa văn thời kỳ văn hóa Hoa Lộc. Hình này có thể dùng để tượng trưng cho Mặt trời. Hình nam nữ giao phối, nhấn mạnh vào các bộ phận sinh dục, các đường vạch song song tựa như những quẻ Kinh Dịch. Hay các đường vạch ngắn hoặc có thể kéo dài ôm lấy viên đá dường như thể hiện những cánh đồng, hoặc thửa ruộng bậc thang, các hình vuông, chữ nhật đục chìm là nhà cửa hoặc tượng trưng cho khu dân cư sinh sống... Đại bộ phận đều mang đậm dấu ấn của tư duy tạo hình giản đơn và khúc triết, xuất phát từ những con người nguyên sơ đời sống gắn bó sâu sắc với tự nhiên.

Bãi đá cổ được khám phá vào năm 1925 bởi nhà khảo cổ người Pháp, được xem là di chứng cho sự xuất hiện của người tiền sử. Bãi đá cổ Sapa chính là di sản quý giá mảnh đất Tây Bắc và của đất Việt. Trải qua gần 100 năm kể từ ngày được phát hiện, bãi đá cổ ấy ngày càng thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế đến chiêm ngưỡng. Theo một số tài liệu lịch sử và dân tộc học, lịch sử hình thành dân cư vùng thung lũng Mường Hoa có hai giai đoạn. Giai đoạn sớm cách nay chừng 900 năm Nơi đây từng là khu vực sinh sống của một xã hội Tày cổ, có tổ chức và thiết kế hoàn chỉnh, phát triển đời sống vật chất và tinh thần tới trình độ cao. Sau đó không rõ lý do nào đã xảy ra một cuộc di cư lớn, toàn bộ cộng đồng này chuyển đi, bỏ lại thung lũng hoang vắng.

Bãi đá cổ huyền bí ở Sapa

Hiện ở Sa Pa vẫn có một vài nhóm nhỏ người Tày sinh sống tại những vùng đất phẳng phía Nam thuộc các xã Bản Hồ, Thanh Phú, Nậm Sài. Giai đoạn muộn Chính là sự hình thành của lớp dân cư hiện đại, mà những cư dân sớm nhất là người Mông đến đây lập nghiệp chừng 300 năm trước. Vậy xảy ra hai giả thuyết về nguồn gốc hình thành bãi đá, một thuộc về nhóm cư dân hiện đại đa sắc tộc và sống rải rác; một thuộc về nhóm cư dân cổ mà những hiểu biết về họ còn nhiều mơ hồ, song dường như đây là một cộng đồng lớn, có tổ chức xã hội và từng đạt đến một trình độ văn minh nhất định.

Đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa thể đưa ra những nhận định chính xác về nguồn gốc hình thành và chủ nhân đích thực của bãi đá này. Tuy nhiên bãi đá cổ này như một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, lạ lùng. Có thể nó là nghệ thuật riêng của thuở sơ khai, là một văn hóa riêng của những người cổ xưa?

Suckhoecuocsong.vn/TH

Các tin khác